رژیم کتوژنیک چیست؟

کتوژنیک اصطلاحی است که به رژیم‌های غذایی با کربوهیدرات کم نسبت داده می‌شود. رژیم اتکینز از دیگر رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات است. هدف اصلی رژیم کتوژنیک این است که شما از پروتئین کالری بیشتری دریافت کنید و از کربوهیدرات کمترین میزان چربی را بگیرید. در این رژیم، شما باید کربوهیدرات‌هایی که هضم نسبتاً آسانی دارند مثل شکر، شیرینی، نوشابه و نان را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

رژیم کتوژنیک چطور به کاهش وزن کمک میکند؟

در شرایطی که شما روزانه کم‌تر از حدود 50 گرم کربوهیدرات مصرف کنید، بدن شما از سوخت ذخیره شده، یعنی قند خون استفاده می‌کند. این پروسه ممکن است بین 3 ‌تا 4 روز طول بکشد. بعد از عبور از این فاز بدن شما شروع به تجزیه پروتئین‌ها و چربی‌هایی می‌کند که در بدن انباشته شده‌اند. همین موضوع می‌تواند باعث کاهش وزن شود. این فاز، فاز کتوزیس نام دارد. به این نکته توجه داشته باشید که رژیم کتوژنیک به عنوان رژیم غذایی کوتاه ‌مدت شناخته می‌شود و بیشتر از این ‌که روی کاهش وزن برای بهبود سلامتی تمرکز داشته باشد، روی کم کردن سریع وزن متمرکز است.

چه افرادی از رژیم کتوژنیک بهره می‌برند؟

رژیم کتوژنیک به ‌عنوان یکی از پرطرف‌دارترین رژیم‌ها برای کاهش وزن شناخته می‌شود اما در برخی شرایط خاص، می‌تواند به مدیریت بیماری‌هایی مثل صرع نیز کمک کند. علاوه ‌بر این موضوع، این رژیم می‌تواند برای افرادی که بیماری‌های قلبی و مغزی دارند گزینه مناسبی باشد و به بهبود آکنه های پوست نیز کمک می‌کند. البته به این توجه داشته باشید که حتماً باید تحقیقات بیشتری در رابطه با ویژگی‌های این رژیم صورت بگیرد تا در انتها مشخص شود که رژیم چگونه روی سلامت افراد موثر است. حتماً قبل ‌از استفاده از این رژیم با پزشک خود مشورت کنید.

ویژگی‌ها و مزایای رژیم کتوژنیک

در ادامه ویژگی‌ها و مزایای استفاده از رژیم کتوژنیک برای بهبود شرایط جسمی صحبت شده‌است. 

کاهش وزن با رژیم کتوژنیک

کاهش وزن به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایایی رژیم کتوژنیک شناخته می‌شود که می‌تواند به شما کمک کند در 3 ‌تا 6 ماه اول نسبت ‌به سایر رژیم ها تغییرات بیشتری ببینید. با توجه به نحوه چربی سوزی این رژیم که پیشتر آن را برایتان توضیح دادیم، این رژیم از سایر رژیم‌ها کارآمدتر است. علاوه‌بر این موضوع، رژیم غذایی که پرچرب و پرپروتئین باشد ممکن است که باعث شود تا شما زودتر سیر شوید، اما هنوز این تاثیر ثابت نشده است.

کنترل سرطان 

انسولین هورمونی است که به بدن اجازه می‌دهد تا از قند به‌عنوان سوخت استفاده کند یا در شرایطی، آن را ذخیره کند. رژیم کتوژنیک باعث می‌شود تا شما به ‌سرعت قند را بسوزانید و در ادامه نیازی به ذخیره کردن آن نداشته باشید. در این شرایط بدن شما به انسولین کمتری نیاز دارد و به ‌همین واسطه، انسولین کمتری می‌سازد. ساخت انسولین کم در بدن باعث می‌شود تا شما در برابر انواع سرطان مقاوم شوید یا حتی باعث کاهش رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. البته در این زمینه باید تحقیقات بیشتری صورت بگیرد. 

بهبود بیماری‌های قلبی 

رژیم کتوژنیک می‌تواند کلسترول خوب را افزایش دهد و در مقابل کلسترول بد را کاهش دهد. کاهش سطح انسولین در بدن به واسطه این رژیم به بدن شما دستور تولید کلسترول کمتری را می‌دهد و همین موضوع احتمال مبتلا شدن به فشارخون بالا، مسدود شدن رگ‌های خونی، نارسایی قلبی و ... را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد. اما هنوز مشخص نیست که تأثیرات رژیم کتوژنیک روی بهبود بیماری‌های قلبی چقدر طولانی خواهد بود.

درمان آکنه 

کربوهیدرات با بیماری‌های پوستی مرتبط است. پس کاهش مصرف کربوهیدرات می‌تواند باعث کاهش بیماری‌های پوستی شود. علاوه ‌بر این موضوع، کاهش انسولین باعث کاهش سایر هورمون‌های مرتبط با بیماری‌های پوستی در بدن میشود. همین موضوع می تواند شرایط پوست را بهبود ببخشد اما نیاز است تا تحقیقات بیشتری روی این تأثیر انجام شود.

دیابت یا قند خون

رژیم های کم کربوهیدرات مانند رژیم کتوژنیک به طور کلی قند خون شما را در سطح پایینی نگه می‌دارند. پس اگر به‌دنبال پایین آوردن قند خون خود هستید، این رژیم انتخاب مناسبی برای شما است. به این نکته نیز توجه داشته باشید که هنگامی ‌که بدن شما برای تامین انرژی ذخایر خود یعنی چربی‌ها را می‌سوزاند، ترکیبات خاصی که به ‌نام کتون شناخته می‌شوند در بدن آزاد می‌شوند. کتون بالا در صورت مبتلا بودن به بیماری قند خون از جمله بیماری قند خون نوع 1 می‌تواند مشکلات زیادی را برای شما به وجود بیاورد. پس اگر دیابت دارید حتماً برای استفاده از این رژیم با پزشک خود مشورت کنید.

بهبود صرع با رژیم کتوژنیک

طبق تحقیقات انجام ‌شده از سال 1920 میلادی، رژیم کتوژنیک به افرادی که دچار تشنج‌های شدید می‌شوند کمک می‌کند. اما به‌هر حال برای استفاده از این رژیم به‌منظور کنترل صرع، بهتر است که شما حتماً از قبل با پزشک خود مشورت کنید. 

کنترل اختلالات سیستم عصبی 

رژیم کتوژنیک بر مغز و ستون فقرات شما و همچنین سایر رگ‌های اعصاب شما تاثیرات مثبتی دارد. برای مثال همان‌ طور که پیشتر نیز برایتان گفتیم، صرع یکی از اختلالات عصبی است که این رژیم میتواند آن را کنترل کند. علاوه ‌بر موارد نام‌ برده شده، این رژیم می‌تواند در درمان بیماری‌های آلزایمر، پارکینسون و اختلالات خواب تاثیرگذار باشد و به افراد کمک کند تا به‌راحتی این اختلالات را نیز درمان کنند. هنوز به ‌صورت دقیق مشخص نشده که چرا رژیم کتوژنیک روی اختلالات سیستم عصبی تاثیرگذار است. به ‌نظر می‌رسد کتون‌های آزاد شده در بدن باعث محافظت از سلول‌های مغز در برابر آسیب‌ها می‌شوند و به بهبود شرایط جسمی کمک می‌کنند.

بهبود سندرم تخمدان پلی کیستیک

  سندروم تخمدان پلی کیستیک زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها از حالت طبیعی بزرگ‌تر باشند و در اطراف تخمدان، کیسه‌های کوچک پر از مایع تشکیل شود. بالا رفتن سطح انسولین می‌تواند باعث ایجاد تخمدان پلی کیستیک شود. شما با استفاده از رژیم کتوژنیک می‌توانید با کاهش مقدار انسولین بدنتان سندروم تخمدان پلی کیستیک را درمان کنید. اما بهتر است که علاوه ‌بر استفاده از این روش، در سبک زندگی خود نیز تغییراتی ایجاد کنید و با ورزش کردن، روند درمان را سرعت بخشید.

کمک به ورزشکاران 

رژیم کتوژنیک جزو آن دسته از رژیم‌هایی است که می‌تواند به ورزشکاران در هنگام تمرین کمک زیادی بکند. با این رژیم شما می‌توانید نسبت ماهیچه ها را به نسبت چربی تا حد بسیار زیادی افزایش دهید و اکسیژن بیشتری به اعضای بدن خودتان برسانید. البته به این نکته توجه داشته باشید که شاید برای تمرین کردن رژیم کتوژنیک بتواند به شما کمک کند، اما به ‌اندازه‌ی سایر رژیم‌های غذایی برای شما کارایی نخواهد داشت.

اثرات جانبی رژیم کتوژنیک

رژیم کتوژنیک نیز درست مانند هر نوع رژیم دیگری ممکن است که اثرات سوء و جانبی گوناگونی برای شما داشته باشد. این اثرات سو ممکن است شامل یبوست، افت قند خون و یا سوء هاضمه شوند. علاوه ‌بر این موضوع رژیم‌هایی که کربوهیدرات کمی در آن‌ها وجود دارد، می‌توانند در برخی موارد منجر به سنگ کلیه شوند یا مقادیر اسید در بدن شما را تا حد بسیار زیادی افزایش دهند. عوارض جانبی دیگر می‌توانند شامل آنفولانزای کتو شوند که با سردرد، ضعف و تحریک‌پذیری زیادی همراه است. بوی بد دهان و خستگی نیز ممکن است از اثرات جانبی دیگر این رژیم باشد. البته به این نکته توجه داشته باشید که این اثرات سو برای همه افراد نمایان نمی‌شوند و ممکن است که تنها برخی از آن‌ها بعد از رژیم کتوژنیک در بدن شما نمایان شوند. در برخی موارد نیز ممکن است که برای بعضی افراد این رژیم هیچ‌ گونه اثر جانبی نداشته باشند. 

رژیم کتوژنیک را با احتیاط بگیرید 

همان‌طور که همه شما میدانید، رژیم کتوژنیک چربی‌های بدن شما را می‌سوزاند و این سوزاندن چربی می‌تواند کار را برای کلیه‌های شما سخت‌تر کند. برای شروع رژیم کتوژنیک یا بازگشت از این رژیم به رژیم عادی در صورت چاق بودن و داشتن مشکلات سلامتی، باید حتماً با پزشک خود هماهنگ شوید. اگر شرایط جسمی خاصی دارید حتماً قبل‌از شروع رژیم از پزشک خود بخواهید نکات ضروری را گوشزد کند.